Δυστυχώς η παρουσία μιας οικονομικής ορθοδοξίας που προέρχεται από δημοσιογράφους, αρθρογράφους και πολιτικούς, όπως άλλωστε και όλων των ειδών οι ορθοδοξίες, δεν προωθούν ούτε την ίδια την οικονομία, ούτε την ίδια την πολιτική- αφού αναπαράγονται επιχειρήματα τα οποία, ούτε διαφωτίζουν, ούτε μας αποδεικνύουν το ποιο θα πρέπει να είναι το κοινωνικά βέλτιστο.

Η Θεωρία Παιγνίων και η Βιομηχανική Οργάνωση, ως κομμάτι των Οικονομικών πολλές φορές ορίζουν το κοινωνικό βέλτιστο σημείο, ως τέτοιο που ορίζεται από έναν benevolent κοινωνικό ρυθμιστή. Αυτός θα πρέπει να είναι και ο ρόλος της πολιτικής, αν και όχι ο μόνος.

Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα είναι και η «συμπεριφορά αναζήτησης μισθώματος» (από εδώ και στο εξής rent-seeking behavior, RSB). Η τιμολόγηση μέσω των μονοπωλιακών καθεστώτων μειώνει το πλεόνασμα καταναλωτή και αυξάνει τα κέρδη εν συγκρίσει με την συμπεριφορά σε πλαίσια ανταγωνισμού. Η μείωση στο πλεόνασμα υπερβαίνει την αύξηση στα κέρδη κατά ένα ποσό ίσο με τις αντισταθμιζόμενες απώλειες.

Εικόνα 1 Tirole Industrial Organizations, 1988 σελίδα 65 (είδη ανταγωνισμού και κέρδη)

Επιπλέον σε μια μονοπωλιακή θέση ενδέχεται να δημιουργεί πληθωρισμό κόστους. Η τρίτη παρεμβολή που συνδέεται με ένα μονοπώλιο, είναι η σπατάλη των πόρων που λαμβάνει χώρα προκειμένου να διασφαλιστεί ή να διατηρηθεί μια μονοπωλιακή θέση.

Φανταστείτε το ενοίκιο που σχετίζεται με την μονοπωλιακή τιμολόγηση. Αν αφαιρέσουμε την περίπτωση όπου λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης και των πνευματικών δικαιωμάτων, όπου το κόστος είναι συναρτήσει και άλλων παραγόντων, κάποιος μπορεί πολύ εύκολα να δει ότι το ενοίκιο (στο RSB) είναι ίσο με το μονοπωλιακό κέρδος που αναπαρίσταται ανωτέρω στο τραπέζιο CEFAC. Είναι πασίδηλο ότι η ύπαρξη ενός τέτοιου μισθώματος μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορά αναζήτησης ενοικίου (RSB). Οι επιχειρήσεις θα τείνουν να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα και να ασκούν εξαιρετικές προσπάθειες για να αποκτήσουν αυτή την μονοπωλιακή θέση, και μόλις την αποκτήσουν θα συνεχίσουν να ξοδεύουν χρήματα και να ασκούν πίεση για να την διατηρήσουν. Το ίδιο δεν κάνουν και όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι, στα «κλειστά επαγγέλματα»; Το νταλαβέρι μεταξύ κράτους και εργαζομένων σε «κλειστά επαγγέλματα», με την μη- φορολόγησή τους, ήταν ένα έγκλημα, με δύο συνεργούς και θύμα την ίδια την ελληνική κοινωνία και την συνοχή της. Όσο γρηγορότερα το καταλάβουμε, τόσο το καλύτερο για εμάς.

Ο Michael Posner (1975) αναλύει μια ακραία περίπτωση RSB σε μια διαμάχη ανάμεσα σε εταιρείες που προσπαθούν να γίνουν μονοπώλιο και οδηγείται στο συμπέρασμα ότι όλα τα μονοπωλιακά μισθώματα θα πρέπει να υπολογισθούν στα κόστη του μονοπωλίου. Με άλλα λόγια σαν να υπολογίζουμε όλα τα κόστη για τις άδειες ταξί πχ για να ορίσουμε το κόστος του συγκεκριμένου μονοπωλίου στην Ελλάδα, θα πρέπει να υπολογίσουμε το άθροισμα όλων των αδειών ταξί ανά την επικράτεια. (πολλά λεφτά…). Το πραγματικό αντιστάθμισμα απώλειας παρουσιάζεται από το σχεδιάγραμμα ανωτέρω από το σχήμα CEGFAC. Τα δύο κύρια αξιώματα που προκύπτουν είναι τα ακόλουθα:

1. Rent dissipation, το συνολικό έξοδο από όλες τις εταιρείες για να αποκτήσουν το ενοίκιο είναι ισοδύναμο με το ποσό του ενοικίου (άθροισμα ενοικίων= συνολικό κόστους)

2. Socially wasteful dissipation, το έξοδο αυτό δεν έχει/ δεν παράγει υποπροϊόντα ωφέλημα για την κοινωνία.

Αν αυτά τα χρήματα, όλα όσα δόθηκαν για άδειες τέτοιου τύπου, ταξί, λεωφορεία, φαρμακοποιοί, συμβολαιογράφοι, φούρνοι κτλ, τα οποία σε μεγάλο ποσοστό αποτελούν δάνεια από τράπεζες, δηλαδή αποταμιεύσεις άλλων ανθρώπων, που σήμερα μειώνονται οι μισθοί τους, επειδή οι κοινωνικοί ρυθμιστές, κοιτούσαν το να επανεκλεγούν και όχι να δημιουργήσουν μια κοινωνία βέλτιστη για τους κατοίκους της. ( Ή ακόμα χειρότερα τα έδωσαν τράπεζες που σήμερα κυνηγούν την κρατική επιχορήγηση για να μην κλείσουν.) Τότε θα μπορούσαμε να δούμε μια κοινωνία που επενδύει σε υποδομές και σε γνώσεις και που δεν περιμένει να της δοθούν χρήματα για να πληρώνει συντάξεις (άλλωστε οι συντάξεις είναι μεταβιβαστικές πληρωμές, χρήματα που έχουν ήδη πληρωθεί, οι κατά καιρούς Διοικητές των ταμείων πρέπει πρώτοι να δεχτούν εις τας κάρας αυτών τσεκούρια. Επίσης, με τους φόρους δεν γίνεται ποτέ να αρχίσουμε να έχουμε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και να αρχίσουμε να πληρώνουμε χρέος. Ο φόρος έχει την έννοια της ανταποδοτικότητας. Πληρώνω φόρους στο χωριό μου, και μου βάζουν μια λάμπα έξω από το σπίτι. Ξαναπληρώνω φόρους και βλέπω το παιδί μου που πηγαίνει με ασφάλεια στο σχολείο. Αυτό είναι το κίνητρο, η ανταποδοτικότητα.

Δυστυχώς οι εποχές μας είναι το τρανότερο παράδειγμα, ότι και η πολιτική (με την ελληνική έννοια) και η οικονομία (με την ελληνική έννοια –δημοσιογράφοι, πολιτικοί, οικονομολόγοι του γλυκού νερού) έχουν έρθει σε ένα τέλμα, είτε από ημιμάθεια, είτε από συμφέροντα πολιτικά. Όταν οι νόμοι εφαρμόζονται δίκαια πάνω και στους ντόπιους και στους ξένους, χωρίς να παραβιάζεται ποτέ το δίκαιο, τότε και η πολιτεία ευημερεί και οι πολίτες μέσα σ’ αυτή ευτυχούν Ησίοδος